Η στεγαστική κρίση απασχολεί εδώ και χρόνια όλη την Ευρώπη: αύξηση των τιμών και των ενοικίων, μείωση των δημόσιων επενδύσεων στη στέγαση, έλλειψη ελέγχου και ρύθμισης της τουριστικοποίησης (Airbnb). Η ίδια η Ε.Ε. πήρε θετικές νομοθετικές πρωτοβουλίες και διαθέτει εργαλεία υποστήριξης προς τα κράτη-μέλη για την ανάπτυξη μιας πολιτικής κοινωνικής στέγασης στη βάση της «προτεραιότητας στη στέγαση» (housing first).

Πράγματι, το στεγαστικό μείγμα παρουσιάζει σημαντικές διαφορές και ανισότητες μεταξύ των κρατών-μελών. Όσον αφορά τις κοινωνικές ενοικιαζόμενες κατοικίες, υπάρχουν χώρες με 30% παρόχους κοινωνικής στέγασης (Κάτω Χώρες) και άλλες με πολύ λίγες, όπως η Βουλγαρία με λιγότερο από 3% και η Ελλάδα σχεδόν καθόλου. Η Ελλάδα παραμένει η χώρα που δεν έχει ένα σχέδιο κοινωνικής στέγασης, όταν είναι ευρέως αναγνωρισμένη η ανάγκη να στραφούμε σε ολοκληρωμένες μακροπρόθεσμες στρατηγικές για να εξασφαλίσουμε τη διαθεσιμότητα (και καλύτερης ποιότητας!) οικονομικά προσιτής στέγασης.

Όμως, οι στεγαστικές πολιτικές παραμένουν στην αρμοδιότητα των κρατών-μελών και συνεπώς στην πολιτική βούληση των διαφόρων κυβερνήσεων.

Το 2020, οι πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις υιοθέτησαν γρήγορα και αποτελεσματικά μέτρα έκτακτης ανάγκης για τη στήριξη των εισοδημάτων ή την προσωρινή απαγόρευση των εξώσεων. Άλλες χώρες με προοδευτικές κυβερνήσεις έχουν πρόσφατα υιοθετήσει σχέδια για περισσότερες επενδύσεις σε κοινωνική, δημόσια και οικονομικά προσιτή στέγαση.

Στην Πορτογαλία, ο «βασικός νόμος για τη στέγαση» στοχεύει να αντιμετωπίσει την κατοικία ως «κοινωνικό αγαθό», όπως και η εκπαίδευση ή η υγειονομική περίθαλψη. Και μάλιστα εκεί, η πράσινη μετάβαση των κτηρίων υπερβαίνει ακόμη και την ενεργειακή απόδοση και περιλαμβάνει την κυκλική οικονομία.

Στην Ισπανία, προγραμματίζονται διάφορες φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις, με πρώτο τον «νόμο για το δικαίωμα στη στέγαση» που ψηφίστηκε το Φεβρουάριο 2022, ο οποίος υποχρεώνει τις δημόσιες αρχές να εγγυώνται το δικαίωμα στη στέγαση και να αποτρέπουν την κερδοσκοπία.

Ενώ ορισμένες χώρες έχουν προχωρήσει προς τα εμπρός, η Ελλάδα πάει πίσω.

Μια πρώτη μεγάλη χαμένη ευκαιρία για τα κράτη-μέλη είναι το ταμείο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας για να προσφέρουν άμεση υποστήριξη στα νοικοκυριά και στους κατοίκους που σήμερα και χάνουν μέρος του εισοδήματος τους και δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο κόστος στέγασης. Αλλά και εδώ η ελληνική κυβέρνηση ήταν πρωταθλήτρια στην αμέλεια μπροστά στις άλλες χώρες. Κάποιες συγκρίσεις και να σας δώσω το μέγεθος της τεράστιας διαφοράς: η Πορτογαλία επένδυσε 2.700 εκατ., η Ισπανία 1 δισ. ευρώ, η Ελλάδα μόνο 1,3 εκατ. ευρώ (ίσο με το ποσό που χρησιμοποίησε η Ιταλία μόνο για την ενεργειακή αναβάθμιση ενός συνεταιρισμού 18 διαμερισμάτων!).

Πηγή: ΑΥΓΗ