Το δικαίωμα στη στέγαση στην Ελλάδα παραμένει χωρίς κατοχύρωση. Η πρόσβαση σε αξιοπρεπή κατοικία κοστίζει τόσο ακριβά που έγινε προνόμιο. Τα ενοίκια αυξάνονται ραγδαία, η ακρίβεια στους λογαριασμούς και στα είδη πρώτης ανάγκης είναι πια αβάσταχτη. Η χώρα μας έχει καταστεί η ακριβότερη χώρα της Ευρώπης και βρίσκεται στην τελευταία θέση όσον αφορά την αναλογία κόστους στέγασης και διαθέσιμου εισοδήματος.
Το 62,1% των ενοικιαστών, δαπανούν άνω του 50% του εισοδήματός τους για το κόστος στέγασης (ενοίκιο και λογαριασμοί). Μάλιστα, η επιβάρυνση στον πληθυσμό που βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας αυξάνεται κατά πολύ, υπερβαίνοντας το 88% (αντίστοιχα στη Μάλτα είναι 9,2%). Οι αυξήσεις των ενοικίων ξεπερνούν πλέον το 30% και 1 στα 2 νοικοκυριά βρίσκεται στο κατώφλι της ενεργειακής φτώχειας (υγρασία, ανεπαρκής θέρμανση και μόνωση, ακριβό ρεύμα κλπ.). Οι κάτοικοι δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο κόστος κάλυψης βασικών αναγκών.
Οι νέες και οι νέοι πλήττονται περισσότερο, στερούνται μια ανεξάρτητη διαβίωση και δεν έχουν καμία προοπτική στεγαστικής σταθερότητας. Είναι πλέον ζήτημα επιβίωσης!
Ταυτόχρονα, εντείνονται και οι πλειστηριασμοί πρώτης κατοικίας. Χαρακτηριστικό είναι πως μόνο το πρώτο τρίμηνο του 2022 ανακοινώθηκαν 3.611 πλειστηριασμοί, από τους οποίους 1.496 μόνο στην Αττική! Πρόκειται για 38% αύξηση σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό τρίμηνο. Μάλιστα το 80% αυτών, αφορά χαμηλής αξίας ακίνητα και φτωχές συνοικίες.

Η στέγαση είναι δικαίωμα
Το «δικαίωμα στη στέγαση» είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, κατοχυρωμένο στο Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Μορφωτικά Δικαιώματα των Ηνωμένων Εθνών (επικυρωμένο από την Ελλάδα το 1985). Προβλέπεται επίσης στο άρθρο 7 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, ενώ κατοχυρώνεται και από την αρχή 19 του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων. Ειδική πρόβλεψη υπάρχει και στο άρθρο 21 του Συντάγματος. Το δικαίωμα αυτό αφορά την ασφαλή και ποιοτική στέγαση για όλες και όλους, ανεξάρτητα από το καθεστώς ιδιοκτησίας, καθώς και την οικονομική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα.

Ποιοι επιτίθενται στο δικαίωμα στη στέγαση
Η κυβέρνηση, με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές της, τροφοδοτεί και εκμεταλλεύεται τη στεγαστική κρίση, προς όφελος επιχειρηματικών συμφερόντων, αδιαφορώντας για τη φτωχοποίηση της κοινωνίας εν μέσω πολλαπλών κρίσεων. Δεν αξιοποιεί καν τα κονδύλια που προσφέρει η Ευρώπη από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ). Πιστή στο δόγμα ότι «η κατοικία είναι η ατμομηχανή της ανάπτυξης του κατασκευαστικού κλάδου», η κυβέρνηση αφήνει εγκαταλελειμμένο το υπάρχον στεγαστικό απόθεμα, προς χάριν μελλοντικών επενδυτών, ενώ αδιαφορεί για την εκτίναξη των ενοικίων και την απώλεια πρώτων κατοικιών. Δεν υπάρχει καμία ουσιαστική εισοδηματική στήριξη, η αγορά στη βραχυχρόνια μίσθωση (Αirbnb) παραμένει ανεξέλεγκτη, βλέπουμε μόνο το άνοιγμα στη μεγάλη ακίνητη περιουσία, ενώ δεν υπάρχει κανένα σχέδιο για προσφορά κοινωνικής στέγασης.
Εξώσεις και πλειστηριασμοί; Η κυβέρνηση δεν γνωρίζει ή δεν θέλει να γνωστοποιήσει στον κόσμο τα στοιχεία, αλλά ήδη εξώσεις και πλειστηριασμοί υλοποιούνται και δεν υπάρχει καμία εναλλακτική λύση στέγασης για τα θύματα, γεγονός που παραβιάζει τους διεθνείς κανονισμούς που έχει επικυρώσει η Ελλάδα.

Είμαστε η μοναδική χώρα που δεν έχει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο κοινωνικής στέγασης, ικανό να μειώσει πραγματικά το κόστος και να εξασφαλίσει την πρόσβαση σε αξιοπρεπή στέγαση για όλες και όλους.
Σχέδιο αντιμετώπισης της στεγαστικής κρίσης
Ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία δίνει τη μάχη για το δικαίωμα στη στέγαση, με ένα ολοκληρωμένο σχέδιο, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής. Ένα σχέδιο που εμπνέεται από το παγκόσμιο κίνημα για το δικαίωμα στη στέγαση και από τις πολιτικές των προοδευτικών κυβερνήσεων και της τοπικής αυτοδιοίκησης στις άλλες χώρες.

Πολιτική απόφαση του 3ου Συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία
για το δικαίωμα στη στέγαση
Η πρόσβαση σε ποιοτική και οικονομικά προσιτή στέγαση για όλες και όλους, μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσα από τις εξής ενέργειες: τη δημιουργία Μητρώου Κοινωνικής Κατοικίας, την άμεση ανακατεύθυνση πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και τη χρήση άλλων κονδυλίων της ΕΕ, τις επιδοτήσεις για ρυθμιζόμενο ενοίκιο και μεταβατική κατοικία σε περίπτωση έξωσης και κατάσχεσης, τη ρύθμιση της αγοράς της βραχυχρόνιας μίσθωσης (Airbnb) και των μακροχρόνιων μισθώσεων.

Στόχοι:
– Πρόσβαση σε ποιοτική και οικονομικά προσιτή στέγαση για όλες και όλους.
– Μείωση του κόστους στέγασης έως και 30%.
– Συμβολή στο στόχο μηδενικών εκπομπών CO2.

Βασικοί άξονες του σχεδίου:
– Δημιουργία Μητρώου Κοινωνικής Κατοικίας: απογραφή ακινήτων του ευρύτερου δημόσιου τομέα ή/και του ιδιωτικού τομέα (αχρησιμοποίητα ακίνητα, κληροδοτήματα, δωρεές, κλπ).
– Άμεση ανακατεύθυνση πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και χρήση άλλων κονδυλίων της ΕΕ, με στόχο να διασφαλίζεται σημαντικός αριθμός κοινωνικά προσιτής κατοικίας.
– Στεγαστική ασφάλεια: επιδοτήσεις για ρυθμιζόμενο ενοίκιο και παροχή κατοικίας σε περίπτωση έξωσης και κατάσχεσης.
– Κατάργηση του νέου αντιλαϊκού πτωχευτικού κώδικα και ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους με κούρεμα ανάλογα με την ανάγκη, για την προστασία της πρώτης κατοικίας με νέο ρυθμιζόμενο πλαίσιο.
– Δημιουργία πλέγματος ασφάλειας για τους κατοίκους και παροχή κινήτρων σε ιδιοκτήτες (φορολογικά, κάλυψη «πράσινης» ανακαίνισης και ενεργειακής αναβάθμισης κλπ.)
– Ρύθμιση της αγοράς της βραχυχρόνιας μίσθωσης (Airbnb) και των μακροχρόνιων μισθώσεων.
– Πρόνοια για τη δημιουργία εναλλακτικών μοντέλων κατοίκησης, προσιτών οικονομικά και κοινωνικά (συνεταιριστική κατοικία, CLTs).
– Επιδότηση ενοικίου και ειδική προστασία του δικαιώματος στη στέγαση για νέες και νέους.

Το πλαίσιο αυτών των παρεμβάσεων περιλαμβάνει την ενεργή συμμετοχή των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των κατοίκων, κοινωνικών φορέων και οργανώσεων, ενώσεων και λοιπών κοινωνικών εταίρων.
Οι πολιτικές αυτές συνδυάζονται με μέτρα για τη στήριξη του κοινωνικού κράτους, με παρεμβάσεις για την ασφάλεια και την αστική ανασυγκρότηση (καθαριότητα, ελεύθεροι χώροι αναψυχής, χώροι πρασίνου και πολιτισμού, ενίσχυση των τοπικών μικρών επιχειρήσεων κλπ).

Άμεση ανάγκη για κινητοποίηση